Die Pretoria-Oos-tak van die Suid-Afrikaanse Jagters- en Wildbewaringsvereniging (SAJWV) het grootliks bygedra tot die vestiging van jagluiperds in die Rietvlei Natuurreservaat, suid van Pretoria. Dié tak het sedert 2011 reeds oor die R184 000 vir bewaringsprojekte by dié reservaat bygedra.
Die Rietvlei Natuurreservaat het in November 2015 vier jong jagluiperds bygekry wat vir groot opwinding onder gereelde en nuwe besoekers aan hierdie gewilde reservaat sorg. Die jagluiperds kom oorspronklik van die Welgevonden Wildreservaat waar hulle wees gelaat is nadat hul ma dood is weens ‘n besering. Rietvlei Natuurreservaat bied ‘n ideale omgewing waar die jong diere kan leer om te jag sodat hulle as volwaardige, wilde jagluiperds tot bewaring van hierdie spesie kan bydra.
Die reservaat het in 2014 sy eerste jagluiperd – ‘n mannetjie – gekry danksy die inisiatief en finansiële ondersteuning van SAJWV se Pretoria-Oos-tak wat R30 000 vir die aankoop van die eerste jagluiperd geskenk het. Die tak het ook R14 000 bygedra vir ‘n radiohalsband om sy bewegings te monitor.
Die vier jong jagluiperds is in November 2015 met die hulp van die Trust vir Bedreigde Wildlewe na die Rietvlei Natuurreservaat gebring waar hulle eers ‘n paar weke in die boma aangehou is sodat hulle aan die nuwe omgewing gewoond kan raak. Die jagluiperds is daarna uit die boma vrygelaat sodat hulle kan leer om self te jag.
Teen Maart of April vanjaar, sal twee van die drie wyfies teruggeneem word na hulle geboorteplek in die Welgevonden Wildreservaat, terwyl die mannetjie na die Bergkwagga Nasionale Park verskuif sal word. Die ander wyfie sal by Rietvlei agterbly met die hoop dat sy en die mannetjie wat in 2014 daar gevestig is, sal teel. Dit is dan ook vir dié wyfie waarvoor SAJWV se Pretoria-Oos-tak R16 000 geskenk het vir die aankoop van ‘n radiohalsband om haar bewegings te monitor.
Jurie Blom, voorsitter van dié tak, sê hulle fokus hul bewaringsaktiwiteite op reservate en projekte binne die plaaslike gemeenskap en groter Tshwane-gebied. “Ons ondersteun ook die Groenkloof Natuurreservaat en Dinokeng met instandhoudingswerk, oprigting van infrastruktuur, die verwydering van strikke en met finansiële bydraes. Bewaring is meer as ‘n aktiwiteit: dit is ‘n leefstyl wat ons deurlopend onder ons lede aanmoedig.”
Dieter Labuschagne, bewaringskoördineerder van Pretoria-Oos-tak sê hulle ondersteuning aan Rietvlei sedert 2011 het baie bygedra tot die bestuur van wild in die reservaat. In 2011 het die tak ‘n boma ter waarde van R500 000 in die reservaat opgerig om die vang en vervoer van oortollige wild op die reservaat moontlik te maak. Dit is ook in dié boma waar die vier jong jagluiperds eers hulle voete moes vind voordat hulle in die 4000 ha reservaat vrygelaat is.
In 2014 het Pretoria-Oos-tak nagsigtoerusting ter waarde van R34 000 aan die reservaat geskenk om sekuriteitspersoneel wat snags patrollies doen beter toe te rus. Kabeldiefstal is ‘n groot probleem in die reservaat. Danksy die nagsigtoerusting is twee verdagtes onlangs in verband met kabeldiefstal in hegtenis geneem.
Riaan Marais, hoof van Rietvlei Natuurreservaat, sê hulle is baie dankbaar vir al die skenkings en bystand wat hulle van SAJWV ontvang. “Die elektroniese toerusting, soos die halsbande wat die jagluiperds dra, versamel telemetriese data wat waardevolle inligting verskaf oor die bewegings van die jagluiperd. Die reservaat strek oor 4000 hektaar. Dit is ‘n groot gebied om te monitor maar dit is noodsaaklik vir die doeltreffende bestuur van die reservaat dat ons soveel moontlik inligting oor die diere en hulle bewegings kan insamel.”
Die vestiging van jagluiperds in reservate in Suid-Afrika word volgens wetenskaplike beginsels bestuur. Die Trust vir Bedreigde Wildlewe se jagluiperdprojek het DNS-monsters van hierdie vier jong jagluiperds ingesamel as deel van navorsing in die genepoel van die meta-populasie. Hierdie navorsing is belangrik om te verseker dat Suid-Afrika se luiperdbevolking gesond is.
Volgens Vincent van der Merwe, koördineerder van Trust se jagluiperd-metapopulasieprojek, is daar ‘n groot aanvraag na jagluiperds in ander Afrika-lande waar hierdie diere byna uitgesterf het.
Vroeg in Desember 2015, binne die eerste week nadat die jagluiperds uit die boma gelaat is, het Riaan Marais, bestuurder by Rietvlei Natuurreservaat, opgemerk dat die wyfie met die radiohalsband ernstige beserings opgedoen het. Sy is met die hulp van ‘n veearts geïmmobiliseer en onmiddellik na ‘n kliniek verskuif om haar beserings te behandel. Een van haar tone aan ‘n voorbeen moes afgesit word en ‘n ernstige wond aan ‘n agterbeen is behandel. Riaan vermoed dat sy ‘n swartwildebees probeer vang het toe sy beseer is. Sy sou ‘n rukkie in die kliniek deurbring totdat sy genoegsaam herstel het om weer in die reservaat vrygelaat te word. Volgens Riaan gaan dit uitstekend met die ander drie jagluiperds en is hulle reeds suksesvolle jagters.
Net tyd sal leer of die jagluiperdwyfie se beserings haar jagvermoë permanent sal inperk. SAJWV se Pretoria-Oos-tak is voortdurend in kontak met Riaan om terugvoering oor haar vordering te kry.
